Mỗi lễ hội ở Lai Châu mang một nét văn hóa tiêu biểu riêng cho các đồng bào dân tộc thiểu số của vùng Tây Bắc. Chính vì thế khi đến với Lai Châu ngoài việc được đắm mình vào những không gian hùng vĩ của núi rừng, được thưởng thức những đặc sản mà còn được hòa mình vào không khí của những lễ hội đặc sắc. Sau đây hãy cùng Khamphadisan.com tìm hiểu qua ”Những lễ hội độc đáo ở Lai Châu” nhé.
1. Lễ hội Hoa Ban
Lễ hội thường được tổ chức vào 13 tháng 2 (âm lịch), cũng chính là thời điểm hoa Ban bắt đầu nở trắng rừng báo hiệu mùa xuân đang về. Lễ hội này là sự tưởng nhớ đến câu chuyện của đôi trai gái yêu nhau nhưng vì những lý do đã không đến được với nhau, cô gái sau khi chết đã hóa thành những bông hoa ban nở trắng rừng. Lễ hội hoa ban Lai Châu hiện nay đã trở thành mùa tình yêu của những chàng trai, cô gái Thái. Ngày hội sôi nổi nhộn nhịp với những trò diễn độc đáo của tiếng pí, tiếng trống chiêng, tiếng khèn. Con trai thổi khèn, con gái dập dìu múa điệu hái hoa.
2. Lễ hội Nàng Han
Lễ hội Nàng Han là nhằm tôn vinh và tri ân nữ anh hùng (Nàng Han) người có công đánh đuổi giặc ngoại xâm của đồng bào Thái trắng. Lễ hội cũng là dịp cầu mong cuộc sống an lành, sự no ấm, mùa màng tươi tốt cho khắp buôn làng. Lễ hội thường được tổ chức ngày 15 tháng 2 hàng năm tại bản Tân An – xã Mường So.
Lễ hội có 32 bài múa dân gian của những cô gái Thái được chọn lựa và dày công tập luyện trước lễ hội. Ngoài ra còn có những bài tế lễ do các thầy mo đảm nhiệm. Đúng ngày chính lễ dân làng tập trung trước ngôi miếu thờ Nàng Han để xem hát múa và tế lễ. Những vật phẩm dâng lên bao gồm hoa quả, xôi gà, và những tờ giấy bạc của đồng bào Thái. Sau những bài cúng tế của thầy mo là những điệu hát múa đã được chuẩn bị sẵn. Đặc biệt hơn là phần thi bắt cá dưới suối thu hút đông đảo trai làng biểu diễn dưới sự hò reo cổ vũ rất vui nhộn của người dân.
3. Lễ hội Xên Mường
Lễ hội Xên Mường là một trong những lễ hội lớn nhất trong năm ở Lai Châu. Lễ hội nhằm tưởng nhớ công ơn đến các vị thần linh đã khai sáng ra Mường. Lễ hội thường được tổ chức vào ngày thìn tháng 2 âm lịch hàng năm. Trong những ngày này diễn ra lễ hội, mỗi Mường đều chọn thời gian, , cách thức tiến hành, địa điểm và những nghi lễ khác. Các trò chơi trong lễ hội Xên Mường thường là ném còn, xoè vòng theo nhịp. Trước khi bắt đầu, người Thái lập đàn tế còn dưới chân cột còn cao 15m-20m. Tham gia trò này chủ yếu là nam thanh niên, ai ném rách tâm điểm trên đỉnh cột còn sẽ được coi là người hùng của hội. Nếu bạn đến với Lai Châu dịp này thì không nên bỏ lỡ lễ hội này nhé.
4. Lễ hội Hạn Khuống
Lễ hội này là chính là nơi hò hẹn, giao duyên bằng những lời ca, tiếng hát ngọt ngào của những chàng trai, cô gái Thái muốn tìm hiểu nhau. Đây là một hình thức sinh hoạt độc đáo mang đậm tính văn hóa, truyền thống của người Thái. Lễ hội được tổ chức vào tháng 11 hàng năm và được các chàng trai, cô gái mong đợi nhất.
Phía ngoài căn nhà sàn thân quen khi trời sang xuân, các thanh niên Thái sẽ dựng sàn cao khoảng 1,2m – 1,5m, rộng chừng 0,6m dài chừng 5m xung quanh được trang trí bằng hoa văn mang bản sắc dân tộc. Sau khi đã vào cuộc ngoài khắp đối ra là lời ứng giữa một bên là trai Thái, một bên là các cô chủ Hạn Khuống. Lời ứng tác tinh tế, sắc sảo thể hiện sự thông minh và tài ba của những chàng trai, cô gái Thái. Đây có thể coi là một nét văn hóa rất độc đáo của người dân tộc thiểu số. Sự hấp dẫn này đã khiến cho không ít du khách đã tới đây vào mùa lễ hội Lai Châu.
5. Lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu
Lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu này còn có tên khác là lễ hội cốm mới của người Thái trắng – xã Mường So – huyện Phong Thổ đã có từ rất lâu đời. Trong lễ hội này nhằm mục đích người dân cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Lễ hội được tổ chức đều đặn vào rằm tháng 9 âm lịch hàng năm. Đây cũng chính là thời điểm lúa non thích hợp nhất để chọn về làm cốm.
Với tập tục từ xa xưa thì trước hôm diễn ra buổi lễ, dân làng sẽ phải chọn ra một cụ bà trong bản để là người có kinh nghiệm khấn vái và làm cốm. Việc cúng ngày cốm mới như một sự thể hiện biết ơn đất trời đã cho họ một vụ mùa. Không những vậy trong ngày lễ này sẽ được hái những bó lúa non để làm cốm. Người hái những bó lúa này là những cô gái còn trinh tiết, hoặc những phụ nữ có gia đình yên ấm, con cái khỏe mạnh. Theo sự tín ngưỡng của người dân ở đây thì chỉ những người đó lấy lúa về làm cốm mới thể hiện được sự trưởng thành và sự nguyên vẹn với thần linh. Nếu bạn du lịch Lai Châu vào mùa lễ hội Lai Châu độc đáo này sẽ được nếm thử cốm mới thơm hương của bà con dân tộc nơi đây.
Có thể bạn quan tâm:
Thanh Bình – Khám Phá Di Sản
(Sưu tầm)